Bezoek de open monumenten in Oost Gelre

GOLS-station; Ontdek de spoorgeschiedenis van Groenlo! 

Het station van Groenlo is een prachtig historisch gebouw dat dateert uit de late 19e eeuw. Het was ooit een belangrijk knooppunt in het spoorwegnet van de regio.   

Het station werd in 1881 gebouwd als onderdeel van de GOLS-lijn, de "Geldersch-Overijsselsche Lokaalspoorweg-Maatschappij". Deze spoorlijn verbond tal van plaatsen in Gelderland en Overijssel. Het speelde een belangrijke rol in de economische ontwikkeling van het oosten van Nederland.  

Het station van Groenlo diende jarenlang als een ontmoetingsplaats waar reizigers, goederen en verhalen samenkwamen. Na het stopzetten van het reizigersvervoer in de jaren 30, en het beëindigen van het goederenvervoer in de jaren 60 raakte het gebouw langzaam in verval. Maar na een restauratie van het station in de jaren 90 staat het gebouw er weer in volle glorie bij.  

Na deze restauratie is de Stichting GOLS-station Groenlo opgericht om de spoorgeschiedenis van Groenlo onder de aandacht te brengen. De stichting werkt nu aan hun LEADER-project dat gericht is op de beleving van de geschiedenis van het lokaalspoor en de industrie. LEADER, een Europees programma dat gericht is op plattelandsontwikkeling, biedt financiële steun voor innovatieve projecten. Het versterkt de lokale gemeenschappen en bevordert duurzame ontwikkeling.  

Door deze steun kan het een project realiseren dat de geschiedenis van het station nieuw leven inblaast. En tegelijk moderne technologieën inzetten om het erfgoed toegankelijk te maken voor een breder publiek. Hoe ze dit gaan doen, ziet u op deze dag.  

Officiële Openingshandeling 

Tijdens de Open Monumentendag wordt een bijzonder moment bij het GOLS-station georganiseerd. Wethouder Ellen Dusseldorp-Ribbers voert de officiële openingshandeling uit om deze dag te markeren. Zij zal het eerste van 4 informatieborden onthullen welke langs het looppad komen te staan. Hier staat informatie over het spoor op. Het is een belangrijke stap in de voltooiing van het Bordenplan van de werkgroep Promotie Groenlo. 

Tijdens Open Monumentendag is ook de tent weer geopend voor alle geïnteresseerden die benieuwd zijn naar de voortgang van het restauratieproject. Het is een prachtige kans om van dichtbij te zien hoe de stichting met hart en ziel werkt aan het herstel van de historische locomotief "Sik" en het personenrijtuig "De Donderbus". 

Kom langs en ontdek de verhalen en beelden die het oude station van Groenlo tot leven brengen.   

• Adres: Stationslaan 11 in Groenlo 
• Website: www.stationgroenlo.nl

Stadsboerderij 

Het museum Stadsboerderij Grolle in het centrum van Groenlo dateert van 1623. Het is een zeer gaaf voorbeeld van een vroeg 17e-eeuwse stadsboerderij, de enige in Groenlo en verre omgeving. Hoewel de toog uit 1623 afkomstig is, is het geheel een zeer fraai en historisch belangwekkend gebouw. De boerderij is een deel van de identiteit van de stad en haar bewoners. 

In het museum kunt u onder andere een “beste” kamer met esterikken vloer uit 1623 zien en een woonkeuken met bedstee. Maar ook een grote schouw, een weefkamer met 17e-eeuwse weefgetouw en verschillende oude boerenwerktuigen en gereedschappen. 

De Stichting Stadsboerderij organiseert rondleidingen, exposities en andere activiteiten in het historische gebouw. Daardoor is de Stadsboerderij een levend onderdeel van het culturele palet van de oude stad Groenlo. Voor de rondleiding heeft u de keuze uit een gids, QR code (audiotour) of geschreven tekst.  

• Adres: Notenboomstraat 15 in Groenlo 
• Website: www.stadsboerderijgrolle.nl

Stoomhoutzagerij Nahuis 

Stoomhoutzagerij Nahuis is uit het eind van de voorlaatste eeuw. Het is voortgekomen uit een radmakerij die al in 1850 bestond. Het hout zagen gebeurde in die tijd nog geheel met de hand; het zogenaamde kraanzagen was toen gebruikelijk. Werklieden verwerkten met een grof getande zaag de boom tot balken of planken. 

Rond 1918 werd de zagerij gemechaniseerd door de aanschaf van een één-cilinder liggende stoommachine. Deze was door de firma Meer (nu Mannesmann) te Mönchengladbach (Duitsland) gebouwd. Deze stoommachine, die gebouwd is in 1897, is tot 1977 in bedrijf geweest. Dan staat er nog een kleine stoommachine uit 1892, ook uniek in haar soort. Ze is gekoppeld aan een gelijkstroomdynamo van 110 Volt en wordt gebruikt voor de verlichting van het bedrijf.  

Tijdens de Open Monumentendag wordt u meegenomen door het museum. Hier ziet u de techniek en ambacht die bij deze houtzagerij komt kijken.   

• Adres: Winterswijkseweg 47 in Groenlo 
• Website: http://stoomzagerij.nl

Midwinterhoornblazen 

Bij de stoomhoutzagerij is tijdens deze dag ook de Adventbloazersgroep Groenlo aanwezig. De midwinterhoorngroep zal demonstreren hoe u een midwinterhoorn op een ambachtelijke manier maakt.   

De Adventbloazersgroep Groenlo wil de traditie van het bouwen en blazen in ere houden. Daarom de demonstratie tijdens de Open Monumentendag. Er wordt deze dag niet op de midwinterhoorn geblazen. Het blazen mag alleen in de Adventperiode. Het midwinterhoornbouwen- en blazen behoort sinds 2013 tot het Immaterieel Cultureel Erfgoed.  

Molen Hermien 

Al meer dan 200 jaar staat deze molen op een bijzondere plek. Beltkorenmolen “Hermien” is een Rijksmonument. Zij vertelt aan jong en oud een stukje over de geschiedenis van Harreveld en omstreken. Maar ook over haar onmisbaarheid voor de voeding van mens en dier in die tijd. 

Molen Hermien, een blikvanger langs de N18, zal bij voldoende wind weer draaien. Kom gerust aan om te zien hoe dit monument aan de rand van de gemeente werkt.   

• Adres: Varsseveldseweg 88 in Harreveld 
• Website: https://molenhermien.harreveld.nl

Calixtusbasiliek 

Deze grote kerk met sacristie en pastorie zijn binnen 1,5 jaar gebouwd. Na start van het grondwerk eind 1906, werd deze op 16 juli 1908 in gebruik genomen. Architectenbureau Cuypers, met als projectarchitect Jan Stuyt, heeft in Groenlo meerdere panden ontworpen. Denk aan Vila Adriana, huidige Brouwernös, Huize Grol aan de Ruurloseweg, en huize fam Oosterholt aan de Lichtenvoordseweg. De kerk is sinds 16 juli 2014 door Paus Franciskus verheven tot basiliek 

De kerk en het koorzolder zijn tijdens de Open Monumentendag geopend voor publiek. Het Adema-orgel, gebouwd in 1925, is ook een rijksmonument. Als er een organist aanwezig is, wordt er uitleg over dit orgel gegeven en wordt erop gespeeld. 

Door de kerk kunt u met een handleiding alles verkennen. Ook zijn er gidsen aanwezig die tekst en uitleg geven.  

• Adres: Kerkstraat 8 in Groenlo 
• Website: www.calixtus.nl

Wereldwinkel 

De Wereldwinkel maakt deel uit van dit historisch gegroeide straatbeeld. Veel mensen zullen de bakkerij en later de snoepwinkel herinneren. Het interieur van de winkel is van bijzondere cultuurhistorische waarde. De functie van het bedrijfs- en woongedeelte, en hoe deze met elkaar waren verbonden, is nog duidelijk zichtbaar. Bij binnenkomst in de winkel staat de klant in de voormalige winkelruimte van de bakkerij.  

Kenmerkend voor deze ruimte zijn de authentieke, kraaldelen betimmering van de wanden en de originele, houten kast achter de toonbank. Maar ook de originele houten toonbank en de granito vloer. De kast en toonbank zijn versierd met houtsnijwerk dat de bezoeker meeneemt naar de vroege 20e-eeuw. 

Naast het bewaard gebleven historische interieur is de mooie gevel van grote architectuurhistorische waarde. Dus kom gerust een kijkje nemen in de winkel. We weten zeker dat u tegen iets moois aanloopt!  

• Adres: Beltrumsestraat 28 in Groenlo 
• Website: http://wereldwinkelgroenlo.nl

Sint Werenfriduskerk 

U kunt er niet omheen: de Sint Werenfriduskerk in Zieuwent wordt de kathedraal van de Achterhoek genoemd. In 1889 gaf het bisdom toestemming voor de bouw van een nieuwe kerk. De bouwpastoor was pastoor Zanderink. Deze kerk, in neogotische stijl, was ontworpen door de architect J.W. Boerbooms. Hij was een leerling van de bekende architect Pierre Cuypers.  

De kerktoren is 75 meter hoog. Het hoofdaltaar is vervaardigd door de Duits-Nederlandse beeldhouwer Friedrich Wilhelm Mengelberg. De kerk heeft gebrandschilderde ramen van de kunstenaars Henricus Kocken en Schifferstein. De muurschilderingen van de kunstschilder Wijnand Geraedts zijn uit 1925/1927.  

Het interieur is nog in goede staat en ademt het 'rijke Roomse leven' van de periode rond 1900. Kom een kijkje nemen om deze bijzondere kerk te zien.  

• Adres: Dorpstraat in Zieuwent 
• Website: www.sintwerenfriduskerk.nl