Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)
Op 1 januari 2024 gaat de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) in. Deze wet verandert de regels voor technisch bouwen. Technisch bouwen gaat over of uw bouwplan voldoet aan de bouwtechnische regels. De Wkb verandert de regels voor technisch bouwen. Het doel van de wet is het verhogen van de kwaliteit van het bouwwerk. Voor technisch bouwen moet een vergunning hebben of een melding doen. Kleine bouwwerken zijn vaak vergunningvrij. De Wkb geldt alleen voor nieuwbouw en vanaf 1 juli 2024 ook voor verbouwingen.
Wat verandert vanaf 1 januari?
Nu controleert de gemeente vooraf of een bouwplan aan de regels voldoet. Vanaf 1 januari doet een andere partij dit bij bouwwerken met een laag risico (gevolgklasse 1). Die andere partij noemen we een kwaliteitsborger. Als u vanaf 1 januari 2024 een bouwplan heeft, moet u zelf een kwaliteitsborger inhuren. Dit is meestal uw eigen aannemer. Let op: het kan zijn dat u een vergunning nodig heeft voor ruimtelijk bouwen.
Wat zijn gevolgklassen?
De gevolgklasse zegt iets over hoe risicovol een bouwwerk is. De gevolgklasse waar uw bouwwerk in valt, bepaalt welke regels gelden. Binnen de Wkb zijn er 4 gevolgklassen:
Gevolgklasse 0 | Geen vergunning nodig | Nauwelijks risico |
Gevolgklasse 1 | Meldingsplicht + kwaliteitsborger nodig | Persoonlijk risico is beperkt |
Gevolgklasse 2 | Vergunning verplicht | Kans op persoonlijke gevolgen |
Gevolgklasse 3 | Vergunning verplicht | Kans op grote persoonlijke gevolgen |
Gevolgklasse 0: geen vergunning nodig
- Voor een bouwwerk in gevolgklasse 0 heeft u geen vergunning nodig. Voorbeelden zijn: dakkapellen, dakramen of kozijnen.
- Wel moet u zich houden aan de bouwtechnische regels. Deze regels gaan bijvoorbeeld over brandveiligheid, fundering of energiezuinigheid.
- De regels staan in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) en in het omgevingsplan.
Gevolgklasse 1: meldingsplicht en kwaliteitsborger
Bouwwerken zijn verdeeld in verschillende groepen. Dit noemen we gevolgklassen. Hoe groter de gevolgen kunnen zijn als iets misgaat bij de bouw, hoe zwaarder de eisen zijn.
Waarvoor geldt de meldingsplicht?
De meldingsplicht geldt voor bouwwerken in gevolgklasse 1. Dit zijn bouwwerken met een laag risico. Het gaat om:
- Op de grond gebouwde woningen, ook met bijvoorbeeld garage en kantoor aan huis
- Woonboten
- Vakantiewoningen
- Bedrijfsgebouwen van maximaal 2 verdiepingen, ook met een klein kantoor of kleine kantine
- Aanbouwen aan overige gebruiksfuncties van maximaal 2 bouwlagen, bijvoorbeeld een magazijn bij een winkel
- Kleine fiets- en voetgangersbruggen van maximaal 20 meter, die niet over een rijksweg of provinciale weg liggen
- Andere bouwwerken van maximaal 20 meter hoog, zoals masten en antennes.
De volgende bouwwerken vallen niet onder de meldingsplicht en zijn altijd vergunningplichtig voor de activiteit bouwen :
- Rijksmonumenten, provinciale monumenten en gemeentelijke monumenten
- Bouwwerken waarbij een milieuvergunning of vergunning/melding brandveilig gebruik nodig is
- Bouwactiviteiten waarbij er sprake is van een gelijkwaardige oplossing voor brand- of constructieve veiligheid, inclusief toepassing NEN 6060 en 6079
- Bouwwerken die vallen onder gevolgklasse 2 en 3. Dit zijn meestal bouwwerken die voor publiek toegankelijk zijn. Zoals bijvoorbeeld winkels showrooms, horeca of appartementen en hoogbouw.
Bekijk voorbeelden van verschillende situaties op de factsheet van de VNG.
Wat is een kwaliteitsborger?
De kwaliteitsborger is een onafhankelijke private partij die de kwaliteit van een bouwwerk controleert. Meestal is dit de aannemer. De kwaliteitsborger controleert voor en tijdens de bouw of het bouwplan voldoet aan de regels. Deze regels gaan bijvoorbeeld over:
- Fundering
- Brandveiligheid
- Energiegebruik.
Stappenplan voor bouwwerken in gevolgklasse 1
Voor bouwwerken in gevolgklasse 1 moet u vanaf 1 januari 2024 een aantal stappen volgen. Hieronder leest u wat u in elke stap moet doen.
Stap 1: Nieuw initiatief onder Wkb
U heeft bouw- of verbouwplannen die onder de gevolgklasse 1 vallen.
Stap 2: Vooroverleg (niet verplicht)
Maak een afspraak voor een vooroverleg als u uw bouwplannen vooraf met de gemeente wilt bespreken.
Stap 3: Kwaliteitsborger inhuren
U huurt zelf een kwaliteitsborger in. U kunt zoeken in het register instrumenten kwaliteitsborging. Daar vindt u een lijst met kwaliteitsborgers en instrumenten. Een instrument is een goedgekeurde werkwijze die de kwaliteitsborger gebruikt om de bouw te controleren. De kwaliteitsborger stelt een risicobeoordeling en borgingsplan op.
Stap 4: Omgevingsplanactiviteit aanvragen
Minimaal 8 weken voor de start van de bouwactiviteiten vraagt u een omgevingsplanactiviteit bij de gemeente aan. Dit doet u via het Digitale Omgevingsloket.
Stap 5: Bouwmelding indienen
Minimaal 4 weken voor de start van de bouwactiviteiten stuurt u via het Digitale Omgevingsloket een bouwmelding in. Hierbij geeft u aan:
- dat het gaat om een bouwwerk in gevolgklasse 1
- wie de kwaliteitsborger is
- welk instrument u gebruikt.
Ook levert u het borgingsplan en de risicobeoordeling in die de kwaliteitsborger heeft gemaakt.
Stap 6: Start bouwwerkzaamheden
Minimaal 2 dagen voor de start van de bouwactiviteiten geeft u de startdatum van de bouw door. Dit doet u via het Digitale Omgevingsloket.
Stap 7: Controle door kwaliteitsborger
Tijdens de bouw controleert de kwaliteitsborger:
- de kwaliteit van het bouwwerk
- of de bouw voldoet aan wat er in het borgingsplan staat.
Stap 8: Controle door gemeente
De gemeente kan tijdens de bouw controles uitvoeren en waar nodig handhaven.
Stap 9: Gereedmelding
Minimaal 2 weken voordat u het gebouw gaat gebruiken stuurt u via het Digitale Omgevingsloket in:
- Gereedmelding
- Verklaring van de kwaliteitsborger
- Dossier bevoegd gezag. Hiermee toont de kwaliteitsborger aan dat het bouwwerk voldoet aan de technische eisen.
Stap 10: Einde bouwwerkzaamheden
U informeert de gemeente 1 dag nadat de werkzaamheden klaar zijn.
Stap 11: Gebouw gebruiken
Binnen 2 weken hoort u of de gemeente akkoord is met de gereedmelding en verklaring van de kwaliteitsborger en het dossier bevoegd gezag. Bij akkoord mag u het bouwwerk in gebruik nemen.
Bijzondere lokale omstandigheden
Onder de Wkb mogen wij als gemeente bijzondere lokale omstandigheden vaststellen. Dit zijn lokale situaties waardoor het eindresultaat van een bouwactiviteit mogelijk niet aan de bouwtechnische regels voldoet. De kwaliteitsborger moet van deze bijzondere lokale omstandigheden op de hoogte zijn. De kwaliteitsborger moet ze verwerken in het borgingsplan en de risicobeoordeling.
Wat verandert er voor aannemers?
- De aannemer moet de opdrachtgever bij oplevering van een bouwwerk een opleverdossier geven.
- De aannemer is verplicht om particuliere opdrachtgevers bij nieuwbouw te informeren over hoe hij verzekerd is.
- Het opschortingsrecht (de 5%-regeling) bij particuliere opdrachtgevers wordt aangepast.
- Er gelden extra eisen voor de waarschuwingsplicht van de aannemer bij bouwwerken. Deze waarschuwing moet duidelijk, schriftelijk en op tijd zijn.
- De aannemer is ook na oplevering verantwoordelijk voor gebreken.
Deze wijzigingen gelden voor alle bouwactiviteiten waarvoor een aannemingsovereenkomst is gesloten. Zorg dat u als aannemer goed voorbereid bent op de Wkb. Lees over de Wet kwaliteitsborging (Bouwend Nederland).
Gevolgklasse 2 en 3: vergunning nodig voor technisch bouwen
Gevolgklasse 2 en 3 zijn risicovolle bouwwerken. Bijvoorbeeld appartementencomplexen, scholen of hotels. Voor deze bouwwerkzaamheden is een omgevingsvergunning voor technisch bouwen nodig. Daarnaast is een vergunning voor ruimtelijk bouwen verplicht. De gemeente controleert deze ingewikkelde bouwplannen zelf aan de bouwtechnische voorschriften. Ook houdt de gemeente toezicht tijdens de bouw. U hoeft geen kwaliteitsborger in te huren.
Vragen?
Neem contact op met de afdeling Ruimte & Economie door te mailen naar bouwen@oostgelre.nl of te bellen met (0544) 39 35 35.